Personal Independence Payment (PIP) – zmiany od 2026 roku

 

Reforma PIP wprowadzająca zmiany od 2026 r. to mieszanka podwyżek i ograniczeń. Z jednej strony świadczenie będzie wyższe, z drugiej – trudniej dostępne. Co dokładnie się zmieni i dlaczego rząd zdecydował się na taką reformę?

Personal Independence Payment (PIP) to jedno z najważniejszych świadczeń dla osób z niepełnosprawnościami mieszkających w Wielkiej Brytanii. Dla wielu Polaków mieszkających na Wyspach jest to kluczowe źródło wsparcia finansowego, które pozwala pokryć dodatkowe koszty związane z chorobą czy ograniczeniami w codziennym życiu. 

Od 2026 roku system PIP czekają jednak istotne zmiany – i nie wszystkie będą korzystne dla nowych wnioskodawców.

Czym jest PIP?

Personal Independence Payment (PIP) to świadczenie dla osób zamieszkałych w Wielkiej Brytanii, które z powodu choroby lub niepełnosprawności mają trudności w codziennym funkcjonowaniu. Składa się z dwóch części:

• Daily Living Component – wsparcie w kosztach życia codziennego,
• Mobility Component – wsparcie w kosztach związanych z poruszaniem się.

W 2025 r. stawki wynosiły:

• Daily Living Component: £72.65 (standard) lub £108.55 (enhanced) tygodniowo,
• Mobility Component: £28.70 (standard) lub £75.75 (enhanced) tygodniowo.

Dlaczego rząd zmienia PIP?

Ministerstwo Pracy i Emerytur od dawna sygnalizuje, że system PIP jest „przeciążony”. Liczba wniosków rośnie z roku na rok – w 2025 r. przekroczyła milion nowych aplikacji, co oznacza ogromne obciążenie dla urzędników i budżetu państwa. Rząd otwarcie mówi o konieczności oszczędności i ograniczenia wydatków na świadczenia, które w ostatnich latach stały się jedną z największych pozycji w budżecie socjalnym.

Ponowne oceny – kiedy i dlaczego?

Świadczenie nie jest przyznawane bezterminowo. Ponowne oceny (reassessments) odbywają się zwykle co 2–3 lata, aby sprawdzić, czy stan zdrowia wnioskodawcy się zmienił.

• Celem jest upewnienie się, że wsparcie trafia do osób, które rzeczywiście go potrzebują.
• W praktyce dla wielu osób oznacza to stres, konieczność ponownego przedstawiania dokumentacji i ryzyko utraty świadczenia.
• Od 2026 r. część osób z najcięższymi, trwałymi schorzeniami ma zostać zwolniona z takich ponownych ocen – to dobra wiadomość, bo zmniejszy biurokrację i niepewność.

Kto jest uprawniony do PIP?

PIP przysługuje osobom, które:

• mają ukończone 16 lat i nie osiągnęły jeszcze wieku emerytalnego w momencie składania wniosku,
• mieszkają w Wielkiej Brytanii i spełniają tzw. habitual residence test – czyli mogą wykazać, że UK jest ich miejscem zwykłego pobytu (adres, praca, szkoła dzieci, dokumenty potwierdzające pobyt),
• mają trudności w codziennym funkcjonowaniu lub poruszaniu się z powodu choroby, urazu lub niepełnosprawności,
• problemy zdrowotne trwają lub mają trwać co najmniej 12 miesięcy,
• są w stanie udokumentować swoje ograniczenia – np. poprzez dokumentację medyczną, opinie lekarzy, raporty specjalistów.

Wymagania rezydencji dla Polaków w UK

Aby uzyskać PIP, trzeba spełnić nie tylko kryteria zdrowotne, ale także wymogi dotyczące pobytu w Wielkiej Brytanii.

• Obecność w UK w dniu roszczenia –  należy fizycznie przebywać w Wielkiej Brytanii w okresie objętym świadczeniem.
• Past presence test (dorosły) – standardowo trzeba wykazać obecność w Wielkiej Brytanii przez co najmniej 104 tygodnie w ciągu ostatnich 156 tygodni (czyli 2 lata z ostatnich 3 lat). Istnieją wyjątki (np. dla osób terminalnie chorych lub dzieci), ale w praktyce większość dorosłych musi spełnić ten wymóg.
• Habitual residence (zwyczajowe zamieszkanie) – oprócz samej obecności, trzeba udowodnić, że UK jest zwykłym miejscem pobytu. Urzędnicy biorą pod uwagę adres zamieszkania, pracę lub prowadzenie działalności, szkołę dzieci, więzi rodzinne i społeczne.  

To oznacza, że turystyczny czy tymczasowy pobyt nie wystarczy – trzeba pokazać, że życie jest faktycznie związane z UK.  Dostęp do świadczeń zależy także od statusu imigracyjnego. Polacy z settled status lub pre‑settled status mają prawo do świadczeń, jeśli spełniają pozostałe kryteria.

Czy osoby z wpisem no recourse to public funds (NRPF) mogą otrzymać PIP?  

Tak. PIP nie jest świadczeniem zależnym od dochodu i formalnie nie jest traktowane jako „public funds” w rozumieniu przepisów imigracyjnych. Dlatego ograniczenie NRPF nie wyklucza możliwości uzyskania PIP. Urzędnicy sprawdzają status imigracyjny, ale chodzi tu o potwierdzenie prawa pobytu w Wielkiej Brytanii, a nie o blokadę dostępu do tego świadczenia.

Nowe kryteria – trudniejszy dostęp

Reforma zakłada, że od 2026 r. kryteria będą bardziej restrykcyjne. Punkty przyznawane za trudności w codziennych czynnościach zostaną ograniczone, a większy nacisk położony na dokumentację medyczną. W praktyce oznacza to, że mniej osób zakwalifikuje się do PIP, szczególnie ci, którzy dotąd "balansowali" na granicy punktacji.

Podwyżki stawek 

Od kwietnia 2026 r. stawki PIP wzrosną zgodnie z inflacją:

• Daily Living Component: £75.25 (standard) i £112.10 (enhanced),
• Mobility Component: £29.75 (standard) i £78.20 (enhanced).

To dobra wiadomość dla wszystkich osób uprawnionych – zarówno tych, które już pobierają świadczenie, jak i nowych wnioskodawców. Wsparcie finansowe będzie wyższe. 

Oszczędności kontra potrzeby społeczne

Rząd nie ukrywa, że zmiany mają przynieść oszczędności rzędu setek milionów funtów. Krytycy zwracają uwagę, że w czasach rosnących kosztów życia i kryzysu zdrowia psychicznego takie podejście może pogłębić problemy społeczne.

Co to oznacza dla Polonii w UK?

Dla Polaków mieszkających w Wielkiej Brytanii zmiany w PIP są szczególnie ważne. Wielu z nich pracuje w wymagających fizycznie zawodach, gdzie ryzyko urazów i chorób jest wysokie. Dotąd PIP był realnym wsparciem w trudnych sytuacjach. Od 2026 r. trzeba będzie liczyć się z tym, że:

• nowe wnioski będą trudniejsze do uzyskania,
• czas oczekiwania na decyzję może się wydłużyć, bo liczba aplikacji nadal rośnie,
• osoby już pobierające PIP skorzystają z podwyżek, ale muszą uważać na ewentualne zmiany w kryteriach przy ponownych ocenach.

✦ ✦ ✦ ✦ ✦

Artykuł ma charakter ogólnej informacji i nie stanowi porady prawnej ani indywidualnej rekomendacji. Jest zaproszeniem do skorzystania z naszych usług – oferujemy praktyczne doradztwo w języku polskim i angielskim.

Zapraszamy do kontaktu:  

📞 +44 7356 274 744 (telefon i WhatsApp)  

✉️ contact@solvitalegal.uk  

🌐 poprzez formularz kontaktowy

Jak możemy pomóc?

Na naszej stronie będziemy regularnie publikować informacje o zmianach w PIP i innych świadczeniach. Oferujemy także praktyczne wsparcie dla Polonii w UK:

• pomoc administracyjną przy złożeniu wniosku o PIP,
• wsparcie przy odwołaniu od decyzji,
• doradztwo w sytuacji, gdy PIP został odmówiony – podpowiemy, czy warto się odwołać, czy lepiej złożyć nowy wniosek.